Fil-Konferenza Kattolika f’Ruma, l-Appostlu Jippromwovi d-Dinjita’ tal-Bniedem

F’konferenza universitarja f’Ruma dwar id-dinjita’ tal-bniedem, il-Presbiteru D. Todd Christofferson iffoka d-diskors tiegħu fuq tliet dokumenti Kattoliċi ewlenin fil-kuntest tal-Kristjaneżmu u soċjeta’ pluralistika.

Meta tkellem it-Tlieta, 23 ta’ Settembru, 2025, l-appostlu fil-Knisja ta’ Ġesù Kristu ta’ Qaddisin tal-Aħħar Żmien ikkwota b’mod estensiv minn “Dignitas Infinita” (dikjarazzjoni tal-2024 dwar id-dinjita’ tal-bniedem), “Dignitatis Humanae” (trattat tal-1965 mill-Papa Pawlu VI dwar il-liberta’ reliġjuża) u “Rerum Novarum” (messaġġ tal-1891 mill-Papa Ljun XIII dwar id-dinjita’ tal-ħaddiema).

“Bħala dixxipli ta’ Kristu, għandna responsabbilta’ solenni li nsostnu d-dinjita’ umana, l-volonta’ morali, u l-pluraliżmu reliġjuż,” qal il-Presbiteru Christofferson lill-udjenza tiegħu waqt diskussjoni fil-panel fl-Universita’ Pontifiċja tas-Salib Imqaddes. “Napprezza ħafna l-impenn tal-Knisja Kattolika għal dawn il-kunċetti u għall-valuri komuni taż-żewġ knejjes tagħna.”

Il-konferenza ġiet mgħejjuna miċ-Ċentru Internazzjonali tal-Liġi u l-Istudji Reliġjużi ta’ Brigham Young University.

Dignitas Infinita

“Dignitas Infinita,” is-suġġett tal-konferenza, jgħid li “kull bniedem għandu dinjita infinita, ibbażata fl-essri tiegħu, li tipprevali fil u lil hinn minn kull ċirkustanza, Stat, jew sitwazzjoni li l-persuna qatt tista’ tiltaqa’ magħha.”

“Din id-dinjita’infinita toħloq għal kull persuna umana responsabbilta’ li tittratta lil kull persuna umana oħra b’imħabba u rispett,” qal il-Presbiteru Christofferson. “Dan mhux dmir astratt. Għandha l-għeruq tagħha fil-persuna u l-eżempju ta’ Ġesù Kristu.”

L-Presbiteru Christofferson qasam it-tagħlim tal-Qaddisin tal-Aħħar Żmien dwar dan is-suġġett. Hu kkwota lill-mibki President M. Russell Ballard, li qal li l-aktar identita’ importanti ta’ kull persuna hi li hi wild ta’Alla.

“Il-fehema ta’din il-verita’ — li nifhmuha tassew u nħaddnuha — tista’ tbiddel il-ħajjiet,” qal il-President Ballard fl-2020. “Jagħtik identita’straordinarja li ħadd qatt ma jista’ jeħodlok. Imma iktar minn hekk, għandu jagħtik sentiment enormi ta’ valur u sens tal-valur infinit tiegħek.”

L-Presbiteru Christofferson qal is-sejħa ta’ “Dignitas Infinita” biex iħobb lil Alla u jgħix fil-paċi ma’ ħaddieħor u profondament miegħu bħala segwaċi kollega ta’ Ġesù Kristu.

“Ninsab grat ħafna għal dan id-dokument u l-asserzjoni tiegħu tal-veritajiet tal-evanġelju, li jipprovdulna tfakkira tad-divinita’ ta’ Kristu u r-responsabbiltajiet tagħna bħala dixxipli tiegħu,” qal il-Presbiteru Christofferson. “Ninsab grat wkoll għal dan it-tnissil partikolari tad-dinjita’ umana, li fost il-ħafna konċepimenti l-oħra, huwa ċċentrat b’mod ċar u profond mhux biss fuq il-verita’ li aħna maħluqin fix-xbieha ta’ Alla, imma li Ġesù Kristu huwa l-Eżempju tagħna u l-Feddej tagħna.”

Dignitatis Humanae

It - tieni dokument li analizza l-Presbiteru Christofferson kien “Dignitatis Humanae. “Din hija “kisba monumentali fl-istorja tal-ħelsien reliġjuż,” huwa qal.

“[Dan] huwa eżeġesi teoloġika sinifikanti tad-dinjita ’tal-bniedem bħala l-bażi għad-dritt għal-liberta’ reliġjuża u tad-dmirijiet soċjali li lkoll għandna biex nipproteġu u nippromwovu dan id-dritt sagrosant, “qal l-appostlu. “Id- “Dignitatis Humanae” tirrikonoxxi b’mod importanti li r-responsabbilta’ kondiviża għall-promozzjoni u l-preservazzjoni tal-liberta’ reliġjuża hija f’idejn il-gvernijiet u l-individwi.”

Wieħed mill-frott tal-ħelsien reliġjuż huwa li n-nies jitħallew jeżerċitaw l-volonta’ morali tagħhom, qal il-Presbiteru Christofferson. Filwaqt li kemm il-Knisja ta’ Ġesù Kristu tal-Qaddisin tal-Aħħar Żmien kif ukoll il-Knisja Kattolika jifhmu li dan ifisser li xi nies se jagħżlu toroq oħra, iż-żewġ twemminiet jgħallmu wkoll il-ħtieġa taċ-ċivilta’ u l-fehema lejn l-għażliet tal-oħrajn.

“Id-“Dignitatis Humane” jagħtina parir biex infittxu u ngħixu l-verita’ divina, biex inħeġġu lill-gvernijiet tagħna jħarsu d-dritt invjolabbli għal-liberta’ reliġjuża, u biex nittrattaw “fil-Ġustizzja u ċ-ċivilta’ ” ma’ ħutna, nirrispettaw id-drittijiet ta’kulħadd, u nimmassimizzaw id-dmir tagħna lejn kulħadd,” qal il-Presbiteru Christofferson. “Ningħaqad mal-Papa Pawlu VI meta niddikjara li sabiex ir-relazzjonijiet ta’paċi u armonija jkunu stabbiliti u miżmuma fi ħdan il-bnedmin kollha, huwa meħtieġ li l-liberta reliġjuża tkun kullimkien ipprovduta b’garanzija kostituzzjonali effettiva u li jintwera rispett għad-dmir u d-dritt fundamentali tal-bniedem li b’mod liberu jgħix il-ħajja reliġjuża tiegħu fis-soċjeta’.”

Rerum Novarum

Id-dokument finali li l-Presbiteru Christofferson qies kien “Rerum Novarum,” ittra pastorali tal-1891 mill-Papa Ljun XIII dwar id-drittijiet u d-dmirijiet tal-kapital u x-xogħol bi tweġiba għad-dibattiti ta ’dak iż-żmien bejn is-Soċjalisti u l-kapitalisti.

 

Il-Papa b’sengħa qagħad ‘l fuq mill-livell partiġġjan billi ffoka fuq prinċipji ta’ dmir, xogħol, virtu’ u karita’, qal il-Presbiteru Christofferson. Innota wkoll kif il-Papa enfasizza “l-kwalitajiet morali inerenti tal-bnedmin u l-importanza li l-bnedmin kollha jiġu trattati b’ dinjita’.”

Huwa daqstant ieħor importanti llum, qal il-Presbiteru Christofferson, li nidħlu fi kwistjonijiet filwaqt li “nirrifjutaw li nallinjaw mal-estremiżmu ta’naħa jew oħra.” Il-mexxejja tal-fidi huma vuċi kritika fid-diskussjoni pubblika, kompla jgħid.

“Il-kunflitti fi ħdan is-soċjetajiet madwar id-dinja jitolbu l-attenzjoni tal-mexxejja reliġjużi,” qal il-Presbiteru Christofferson. “Enfasi fuq id-dinjita’ komuni tal-bnedmin kollha fuq kull naħa tal-konflitti kollha se twassalna lejn soċjetajiet aktar paċifiċi, li jħobbu, u tolleranti.”

Il-Presbiteru Christofferson imbagħad ikkwota l-mistoqsija retorika tal-Papa Ljun XIII mill-ittra, “ma kienx jidher li, kieku s-soċjeta’ kienet ippenetrata b’ideat bħal dawn [mill-iskrittura], il-ġlied malajr irid jieqaf?”

Fir-rimarki konklużivi tiegħu, il-Presbiteru Christofferson ġibed l-attenzjoni tal-parteċipanti tal-konferenza Kattolika għall-kummenti riċenti dwar id-dinjita’tal-bniedem u t-teħid tal-paċi li għamel il-President Nelson fir-rivista TIME.

“Kull wieħed minna għandu valur u dinjita’ inerenti. Nemmen li aħna lkoll ulied Missier fis-Smewwiet kollu mħabba,” kiteb il-President Nelson. “Imma hi x’inhi r-reliġjon jew l-ispiritwalita’ tiegħek, li tagħraf il-verita’sottostanti taħt dan it-twemmin li lkoll jistħoqqilna d-dinjita’ qed teħles — iġġib ekwilibriju emozzjonali, mentali, u spiritwali. … seklu ta’ esperjenza li tgħallimna dan b’ċertezza: ir-rabja qatt ma tipperswadi, l-ostilita qatt ma tfiq, u l-ġlied qatt ma jwassal għal soluzzjonijiet dejjiema. … Jekk inħaddnu dawn il-veritajiet eterni — nonoraw il-valur tagħna stess, nittrattaw lil oħrajn b’dinjita, u nrawmu l-familji tagħna — ħajjitna, u d-dinja tagħna, se jkunu iktar sodi u ferħanin.'

F’isem il-President Nelson, il-Presbiteru Christofferson offra l-kondoljanzi għal-mewt tal-Papa Franġisku. Feraħ ukoll lill-Knisja Kattolika għall-elezzjoni tal-Papa Ljun XIV.

 

L-għan u l-impatt tal-Konferenza

Il-konferenza kienet kollaborazzjoni bejn tliet persuni: Arturo Bellocq, Professur tat-teoloġija morali fl-Universita Pontifiċja tas-Salib Imqaddes; Andrea Pin, Professur tal-liġi pubblika komparattiva fl-Iskola tal-Liġi tal-Universita’ ta’ Padova; u Brett Scharffs, direttur taċ-Ċentru Internazzjonali għall-Istudji tal-Liġi u r-Reliġjon ta’ BYU.

Pin, Kattoliku, ħa pjaċir b’mod speċjali meta Scharffs, Qaddis tal-Aħħar Żmien, avviċinah biex isir jaf iktar dwar id-dokument tal-2024, “Dignitas Infinita.”

“[Meta staqsa, ħsibt] kien pont mill-isbaħ,” qal Pin. “Xi ħadd barra l-Knisja tiegħi u barra l-assoċjazzjoni li ħarġet id-dokument qal, “Jien interessat f’dan, naħseb li nistgħu niddiskutuh bħala ħbieb u bħala studjużi.” Ħsibt li d-dinjita’ tal-bniedem kienet qed terġa’ tibda tagħmel xogħolha.”

Bellocq afferma l-attenzjoni wiesgħa li rċieva dan is-suġġett, filwaqt li nnota li “Dignitas Infinita” “qajjem tant interess f’ħafna oqsma” u huwa “l-ewwel pass ta’ konverżazzjoni kontinwa.” Il-konferenza ta’ din il-ġimgħa kienet mod wieħed kif jinbeda d-djalogu.

“Xorta se jkollna ħafna differenzi fis-soluzzjoni ta ’problemi soċjali konkreti, iżda aħna bħala bnedmin irridu nsibu bażi komuni biex inkunu nistgħu nitkellmu dwar dawn it-temi komuni,” qal Bellocq. “L-idea [ta’ din il-konferenza] kienet fil-fatt li tinstab bażi komuni u li jiġi diskuss sa liema punt il-kunċett ta’ dinjita’ umana huwa utli jew jista’ jservi ta’ bażi komuni biex nibdew nitkellmu dwar dawn il-problemi b’mod kostruttiv u oġġettiv.”

Scharffs qasam ħsibijiet simili, u faħħar it-tmexxija globali tal-Knisja Kattolika dwar id-dinjita’ tal-bniedem.

“Li tkun qed taħdem flimkien magħhom huwa tant ġenerattiv u tant sinifikanti fil-fehema tal-bini u anke l-kollaborazzjoni,” qalet Scharffs. “Il-ħidma ma’diversi msieħba fil-Knisja Kattolika tagħmel kull tip ta’ sens għax għandhom impenn sinifikanti lejn il-prinċipji tad-dinjita’ tal-bniedem ukoll.”

Scharffs qal li l-iffukar fuq id-dinjita’ tal-bniedem huwa ewlieni għax jgħin kulturi differenti jifhmu l-importanza tal-liberta’ reliġjuża.

“Jekk jimpurtak mid-dinjita’ umana, tasal għal-liberta’ reliġjuża,” qalet Scharffs. “Imma fid-dinja Musulmana, per eżempju, il-liberta’ reliġjuża tista’ tiġi mifhuma bħal kunċett barrani, bħal kunċett tal-Punent. Pero’d-dinjita’ tal-bniedem hija konċett importanti ħafna fil-Quran. Allura, jekk tgħid, “ejja nitkellmu fuq id-dinjita’ tal-bniedem,” allura tibni pont li jwassal għal konverżazzjonijiet dwar il-liberta’ reliġjuża.”

F’intervista wara l-konferenza, il-Presbiteru Christofferson qal li l-avveniment se jkollu effetti pożittivi fix-xhur u s-snin li ġejjin.

“Qisha waqgħet ġebla fl-għadira u tħalli warajha l-marki, tkompli f’ħafna postijiet fuq medda kbira ta’ żmien u taffettwa nies li llum forsi m’għandhomx għarfien ta’ dak li qed iseħħ,” qal l-appostlu. “Ippruvajt nenfasizza li l-valur infinit tagħna huwa marbut ukoll mal-fidi tal-bniedem minn Ġesù Kristu, l-Espjazzjoni tiegħu, u xi jfisser dan għad-destin aħħari tagħna. Il-valur aħħari tagħna huwa marbut mad-destin aħħari tagħna tal-immortalita’ u l-ħajja ta’ dejjem. Il-grazzja tiegħu u t-twelid tiegħu huma fundamentali għad-dinjita’, il-valur li għandha kull ruħ, irrispettivament minn fejn jew meta jgħixu.”

Il-Kardinal Koovakad

Waqt li kien Ruma nhar l-Erbgħa, 24 ta’ Settembru, il-Presbiteru Christofferson iltaqa’ privatament mal-Eminenza tiegħu George Koovakad, Prefett tad-Dikasteru tad-Djalogu Inter-Reliġjuz għal-Knisja Kattolika.