B’qalbna tqila, inħabbru li l-President Jeffrey R. Holland, President tal-Kworum tat-Tnax-il Appostlu tal-Knisja ta’ Ġesù Kristu tal-Qaddisin tal-Aħħar Żmien, miet nhar is-Sibt, 27 ta’ Diċembru, 2025, għall-ħabta tat-3:15 a.m. MST minn kumplikazzjonijiet assoċjati ma’ mard tal-kliewi, waqt li kien imdawwar mill-familja tiegħu. Kellu 85 sena.
“Ma kien hemm ħadd aħjar fil-Knisja fit-tagħlim.”
—Elder Quentin L. Cook
Il-President Holland sar Appostlu fit-23 ta’ Ġunju, 1994. Dak iż-żmien, kien qed iservi bħala Awtorità Ġenerali Sebgħin (1989–1994). Qabel ma beda s-servizz full-time tal-Knisja, il-President Holland kien president tal-Università Brigham Young (1980–1989), Kummissarju tas-Sistema Edukattiva tal-Knisja (1976–1980) u dekan tal-Kulleġġ tal-Edukazzjoni Reliġjuża tal-BYU (1974–1976). Huwa kiseb il-lawrji tal-baċellerat fl-Ingliż u l-masters fl-edukazzjoni reliġjuża mill-BYU. Huwa kiseb ukoll lawrji tal-masters u tad-dottorat tal-filosofija fl-istudji Amerikani minn Yale.
“Ħabbejt lill-President Holland minn dawk il-jiem bikrin [bħala missjunarju żagħżugħ],” qal il-Presbiteru Quentin L. Cook tal-Kworum tat-Tnax-il Appostlu, li kien sieħeb tal-President Holland matul il-missjoni tad-duo fl-Ingilterra fil-bidu tas-snin sittin. Il-Presbiteru Cook qal li anke dakinhar innota l-mod uniku tal-Presbiteru Holland ta’ 20 sena bil-kliem. Kellu talent “straordinarju” biex jgħallem l-evanġelju, flimkien ma’ “spiritu spiritwali enormi,” qal il-Presbiteru Cook. “Kien estremament tajjeb dak iż-żmien, u ma kien hemm ħadd aħjar fil-Knisja fit-tagħlim.”
Martu, Patricia Terry, mietet qablu fl-20 ta’ Lulju 2023. Ħalla jibku it-telfa tiegħu lit-tliet uliedhom, 13-il neputi u diversi proneputijiet.
Imrobbi f’Dar Fejn Dejjem Kien Maħbub
L-ewwel darba li ltqajt mal-President Holland kienet bħallikieku ltqajt ma’ xi ħadd li kont taf ħajtek kollha. Irċevejt tislima, daqqa fuq dahrek, tbissima u “Kif int?” entużjasta iżda sinċiera.
L-imħabba ġenwina tiegħu għal ħaddieħor kienet biss waħda mill-kwalitajiet li għamlu lil dan l-Appostlu tal-Knisja ta’ Ġesù Kristu tal-Qaddisin tal-Aħħar Żmien daqshekk effettiv fix-xandir tal-evanġelju tal-Iben ta’ Alla. Il-President Holland “għandu spiritwalità profonda flimkien ma’ sensittività eċċezzjonali. … [Huwa] dejjem jibni lin-nies u jerfa’ lin-nies u jiġbed lin-nies lejh,” darba osserva l-President James E. Faust (1920–2007) tal-Ewwel Presidenza tal-Knisja. “Għandu l-kapaċità meraviljuża li jġiegħel lin-nies iħossu li huma l-aqwa ħbieb tiegħu.”
Imwieled f’St. George, Utah, fit-3 ta’ Diċembru, 1940, minn Frank D. u Alice Bentley Holland, il-President Holland iddeskriva t-tfulija tiegħu bħala żmien ħelu u paċifiku f’komunità żgħira fejn kulħadd kien jaf lil kulħadd. “Ma stajtx nidħol fl-inkwiet f’dik il-belt anke jekk kieku ridt. Ommi kienet tkun taf qabel ma mmur lura d-dar,” darba qal b’ċajta.
Id-dar tal-President Holland kienet post fejn l-umoriżmu u l-affezzjoni ġenwina għall-oħrajn kienu importanti ħafna. “Dejjem kont maħbub. Imma kont maħbub b’mod li l-ebda tifel qatt ma seta’ jitlob aktar,” qal.
Dik l-imħabba għan-nies u l-ħajja ttraduċiet ruħha f’passjoni għall-isports fil-ħajja taż-żagħżugħ Jeffrey. Huwa lagħab f’kull tip ta’ tim li seta’ jeżisti f’Saint George Utah, kien membru tat-timijiet tal-futbol u l-baseball tal-kampjonat statali tal-Iskola Sekondarja Dixie, u kellu suċċess fil-futbol, basketball, atletika u baseball.
“Il-ferħ ċentrali ta’ ħajti waqt li kont qed nikber kien l-isports,” qal il-President Holland. “Lgħabt f’kull tip ta’ tim li seta’ kien hemm.”
Nibnu Familja ma’ Patricia Terry
Iżda moħħu ma kienx daqshekk iffukat fuq l-isports li ma ndunax b’Patricia Terry tgħajjat fil-ġenb tal-grawnd. It-tnejn bdew joħorġu flimkien fl-iskola sekondarja u żżewġu fis-7 ta’ Ġunju, 1963. Ir-relazzjoni tagħhom kienet unika li għenet tifforma u tibni lil kull wieħed minnhom fir-responsabbiltajiet varji tagħhom fil-Knisja.
Patricia Holland kienet kantanta, awtriċi u kelliema ta’ suċċess. Madankollu l-President Holland qal li l-fokus primarju tagħha dejjem kien il-familja tagħha — fatt speċjalment importanti waqt li trabbiet tliet adoloxxenti fil-kampus tal-BYU matul iż-żmien impenjattiv tal-President Holland bħala president tal-università.
“Nagħti lil Pat il-kreditu kollu fuq quddiem nett domestiku,” qal il-President Holland, li kiteb aktar minn tużżana kotba — inklużi tnejn ma’ Pat. “Konna pjuttost impenjati, kmieni f’ħajjitna u dejjem ħassejna li konna qed niġu mitluba nagħmlu affarijiet xi snin qabel ma konna kbar biżżejjed jew intelliġenti biżżejjed jew għaqlin biżżejjed biex nagħmluhom. … Hija verament ħadmet biex tagħmel [il-ħajja] normali [għal uliedna u] ħadmet ħafna biex tenfasizza x’għandhom jagħmlu l-familji u x’għandhom jkollhom il-familji u x’għandhom ikunu l-ġenituri għal uliedhom. … Ninsab mistagħġeb u nammiraha għax dejjem kienet hemm fuq kwalunkwe naħa għalija, għall-Knisja, għall-Mulej, għal uliedha. Dejjem għamlet hekk.”
L-istess jista’ jingħad għall-President Holland, li ppjana l-ħin bir-reqqa mat-tliet uliedu, Matthew, Mary Alice u David. Matt qal li “l-isbaħ memorji tiegħu mit-tfulija huma l-mejda tal-ikel. Kull lejl kien tip ta’ lejla tal-familja mimlija daħk, kumplimenti, inkoraġġiment, konverżazzjoni interessanti, testimonjanza, tagħlim u espressjonijiet ta’ mħabba. Dejjem kont taf li Papà kien l-aktar kuntent meta kien id-dar mal-familja tiegħu.”
Il-President Holland qal li l-mod tiegħu għal trobbija tajba tat-tfal kienet waħda sempliċi u fundamentali. “Jekk għandek l-imħabba tal-Mulej f’ħajtek, jekk taf li hemm tifsira u skop għall-ħajja u l-maħfra hija reali u l-imħabba hija l-aktar forza qawwija fl-univers — huwa ħafna aktar faċli li tkun kuntent u toħloq ambjent fejn nies oħra jistgħu jkunu kuntenti.”
Ġentlom, Studjuż, Diplomatiku — u Dejjem Għalliem
Il-fidi ferventi u soda tiegħu ffjorixxet għall-ewwel darba meta serva missjoni għall-Knisja fl-Ingilterra fl-età ta’ 19-il sena. Huwa sejjaħ il-missjoni tiegħu l-punt ta’ bidla f’ħajtu, fejn rawwem it-twemmin tiegħu f’Alla u beda l-istudju intens u apprezzament għall-Ktieb ta’ Mormon. B’riżultat ta’ dan, il-President Holland qal li l-missjoni tiegħu “jew issostanzjat jew biddlet b’mod drammatiku — b’mod tajjeb — kull mira, sentiment jew aspirazzjoni li qatt kelli” — fosthom, id-deċiżjoni aktar tard li jsegwi karriera fit-tagħlim minflok ma jistudja l-mediċina meta rritorna d-dar f’Utah.
Il-President Holland sussegwentement irċieva lawrji tal-masters u tad-dottorat fl-istudji Amerikani mill-Università ta’ Yale. Wara l-gradwazzjoni, il-President Holland tilef ħafna opportunitajiet qligħ, u minflok għażel li jirritorna għas-Sistema Edukattiva tal-Knisja u jgħallem dak li kien iħobb l-aktar — l-evanġelju ta’ Ġesù Kristu. It-tagħlim ma kienx dak li kien jagħmel — hu kien it-tagħlim.
Wieħed mill-presidenti tal-missjoni tal-President Holland, il-Presbiteru Marion D. Hanks (1921–2011), qal, “Jeffrey Holland huwa min-natura tiegħu għalliem. Huwa ġentlom, studjuż, u diplomatiku — iżda wara kollox huwa għalliem.”
Il-President Holland ma kienx jaf li l-għaqal tiegħu fit-tagħlim kien se jkun il-bidu, għal inkarigi futuri fil-Knisja. Ħuh Dennis qal, “Kulma Jeff dejjem ried jagħmel kien li jgħallem l-evanġelju lill-istudenti fi klassi. Dejjem kont ċert li l-Mulej kellu l-istess mira f’moħħu għalih, iżda li d-daqs tal-klassi u l-għadd ta’ studenti kienu fuq skala ferm akbar milli kien qed jimmaġina.”
Il-klassi tal-President Holland kibret meta sar Kummissarju tas-Sistema Edukattiva tal-Knisja fl-1976 u mbagħad inħatar bħala d-disa’ president tal-Università Brigham Young fl-1980. Bħala president, mexxa kampanja ta’ ġbir ta’ fondi ta’ $100,000,000, għen lill-iskola tiċċelebra u tittratta s-suċċessi atletiċi (inkluż il-kampjonat nazzjonali tat-tim tal-futbol tal-BYU tal-1984), u rebaħ ir-rispett ta’ ħafna hekk kif għen biex itaffi protesti qawwija kontra l-bini taċ-Ċentru ta’ Ġerusalemm tal-BYU (li tlesta fl-1989).
Il-President Holland serva bħala president tal-Assoċjazzjoni Amerikana tal-Presidenti tal-Kulleġġi u l-Universitajiet Indipendenti, fuq il-bord tal-Assoċjazzjoni Nazzjonali tal-Kulleġġi u l-Universitajiet Indipendenti, u bħala membru tal-Kummissjoni tal-President tal-Assoċjazzjoni Atletika Kolleġġjali Nazzjonali. Għax-xogħol tiegħu fit-titjib tal-paċi bejn il-Kristjani u l-Lhud ingħata l-premju “Torċa tal-Libertà” mill-Lega Kontra d-Diffamazzjoni ta’ B’Nai B’rith. Huwa serva wkoll fuq il-bordijiet governattivi ta’ diversi korporazzjonijiet ċiviċi u relatati man-negozju.
Imsejħin biex Inkunu Xhud Speċjali ta’ Kristu
Il-President Holland sar Awtorità Ġenerali tas-Sebgħin fl-1989 u ngħata sejħa tul ħajtu bħala Appostlu ta’ Ġesù Kristu ħames snin wara. Waqt li tkellem f’konferenza stampa fi Pjazza t-Tempju fl-istess jum li sar Appostlu, il-President Holland iddeskriva kemm kienet f’daqqa s-sejħa biex jiddedika l-bqija ta’ ħajtu għal servizz full-time fil-kawża ta’ Kristu.
“L-aħħar ftit sigħat kienu kważi insopportabbli,” qal fit-23 ta’ Ġunju, 1994. “Irċevejt din it-telefonata fis-7:30 ta’ dalgħodu. … Il-President [Howard W.] Hunter ħareġ is-sejħa, mexxa n-negozju fit-tempju, tani l-istruzzjonijiet tiegħi, u tani l-barka tiegħi. Għamel kollox. Kemm kienu profondament kommoventi l-parir, il-gwida u l-barka tiegħu għalija. … Ir-responsabbiltà ewlenija tiegħi issa, u r-responsabbiltà primarja tiegħi — f’ċertu sens, ir-responsabbiltà totali tiegħi — hija li nagħti xhieda tal-Mulej Ġesù Kristu. Għalkemm inħossni inadegwat, huwa l-aktar inkarigu pjaċevoli, sodisfaċenti u eċċitanti li raġel jista’ jkollu f’din id-dinja. Niddedika ħajti għal dan l-isforz.”
Pat, li dejjem inkoraġġietu, qalet fl-istess konferenza stampa li l-fidi tal-President Holland f’Ġesù Kristu kienet se tkun l-akbar assi tiegħu bħala Appostlu.
“Ħadd ħlief [jien] ma jaf x’tip ta’ fidi għandu dan ir-raġel. Hija pura,” qalet lill-ġurnalisti miġbura. “Huwa qaddej umli tal-Mulej Ġesù Kristu.”
U dan huwa dak li kien il-President Holland għad-deċennji li fadal ta’ ħajtu. Bħalma jagħmlu l-Appostli kollha, huwa vvjaġġa madwar id-dinja. Dan inkluda l-inkarigu mhux tas-soltu li jidderieġi l-affarijiet tal-Knisja fiċ-Ċilì għal sentejn (2002–2004). “Ħabbejniehom tassew u bkejna u bkejna hekk kif tlaqna,” qal. “Hekk inhi fil-Knisja. Hija n-nies, hija l-fidi, hija l-esperjenza spiritwali u hija l-imħabba li tikseb mis-sagrifiċċju għal ħaddieħor.”
Il-ħafna inkarigi oħra tal-President Holland inkludew li kien sieħeb tal-President Russell M. Nelson fl-ewwel vjaġġ ewlieni tal-profeta bħala mexxej tal-Knisja fl-2018 — vjaġġ ta’ 11-il jum lejn tmien bliet fl-Ewropa, l-Afrika u l-Asja. U f’Novembru 2023, huwa sar President Aġent tal-Kworum tat-Tnax-il Appostlu wara l-mewt tal-President M. Russell Ballard. Meta miet il-President Nelson, il-President Holland sar President tal-Kworum tat-Tnax-il Appostlu.
Il-President Holland onora l-inkarigu ta’ Kristu li jimministra “quddiem is-slaten u l-ħakkiema” (Duttrina u Patti 1:23) b’mess personali sabiħ. Pereżempju, ġie mistieden diversi drabi mill-Barunessa Emma Nicholson (membru tal-Kamra tal-Lords tar-Renju Unit u fundatriċi u president tal-Fondazzjoni AMAR) biex imur il-Kastell ta’ Windsor f’Londra biex jiddiskuti kif jgħin lir-refuġjati moderni jegħlbu ċ-ċirkostanzi tagħhom. Il-barunessa qalet li ħadet gost tiddiskuti t-teoloġija mal-President Holland għax “huwa għalliem” u djalogu bħal dan kien parti “inkredibilment importanti” mix-xogħol tagħhom flimkien.
Il-Qaddisin tal-Aħħar Żmien se jiftakru l-ħafna priedki affaxxinanti, elokwenti — u dejjem mimlija tama — tal-President Holland. Huwa ġab id-dawl lil dawk li qed jitħabtu fl-inċertezzi mudlama tal-pandemija tal-COVID-19. Huwa empatizza ma’ dawk li jitħabtu ma’ mard mentali, u saħansitra tkellem dwar “daqqa ta’ ħarta psikika” mhux antiċipata f’ħajtu stess. Huwa tkellem b’mod dirett dwar il-paċi li kulħadd fid-dinja jista’ jsib fil-Ktieb ta’ Mormon. U, kif xieraq, xi wħud mir-rimarki pubbliċi finali tiegħu ffokaw fuq it-tama fi Kristu.
“Mexxu ’l quddiem b’sodizza fi Kristu, b’dija perfetta ta’ tama, u mħabba lejn Alla u lejn il-bnedmin kollha,” qal il-President Holland liż-żgħażagħ madwar id-dinja f’Jannar 2023, waqt li kkwota skrittura mill-Ktieb ta’ Mormon. “Dik id-dija tat-tama, imwielda mill-imħabba għal Alla u l-bnedmin kollha — dak hu li rridu għal kull wieħed u waħda minnkom fis-sena l-ġdida. Flimkien ma’ dik it-tama qawwija se jkun hemm is-sussur innegabbli li Alla jħobbkom, li Kristu huwa l-Avukat tagħkom, li l-evanġelju huwa veru. Id-dija tagħha se tfakkarkom li fl-evanġelju dejjem hemm, kuljum, kull siegħa, ċans ġdid, ħajja ġdida, sena ġdida. X’miraklu! X’rigal! U minħabba d-don ta’ Kristu, l-aqwa affarijiet fil-ħajja huma tagħna jekk nibqgħu nemmnu bis-sħiħ u nibqgħu nippruvaw u nibqgħu nittamaw.”
Kull ma jkun il-messaġġ ta’ tama li qasam matul kwart ta’ seklu bħala Appostlu, kull wieħed kien iċċentrat fuq l-evanġelju ta’ Ġesù Kristu.
“Il-ħajja se tisfidak. Id-diffikultajiet se jiġu. Qalb maqsuma se tolqot,” għallem il-President Holland lis-segwaċi tiegħu fuq il-midja soċjali eżatt wara li bdiet il-pandemija tal-COVID-19 f’Marzu 2020. “Għalhekk, kull fejn sejrin, imxu lejn Kristu l-ewwel. Agħmlu l-patti tagħkom Miegħu u żommuhom hekk kif tivvjaġġaw.”
Forsi l-motivazzjoni tal-President Holland biex jinvolvi ruħu b’mod daqshekk personali u personali ma’ kulħadd — kemm jekk personalment, fuq il-pulptu, jew permezz tal-midja soċjali — tista’ tinstab f’dik li kienet l-iskrittura favorita tiegħu, Duttrina u Patti 81:5: “Għalhekk, kunu fidili; ibqgħu fl-uffiċċju li jien ħtartkom; għinu lid-dgħajfin, erfgħu l-idejn imdendlin, u saħħu l-irkopptejn dgħajfa.”
Il-President Holland emmen li l-apatija u l-perċezzjoni żbaljata tad-doni t’Alla kienu l-akbar sfidi ta’ żmienna. Minħabba f’hekk għallem lil oħrajn biex “ikunu jitolbu, ikunu umli, ikunu ubbidjenti, ifittxu r-rieda Tiegħu u t-triq Tiegħu u tkunu tafu biżżejjed biex tagħmlu l-passi li jmiss sat-tarf tad-dawl, forsi anke pass jew tnejn fid-dlam, u mbagħad issibu li d-dawl jiġi għall-pass li jmiss.”
Hekk kif mexxa lin-nies pass pass fid-dawl tal-evanġelju, il-President Holland sar it-tip ta’ għalliem deskritt minn Henry Adams, li kiteb, “Għalliem jaffettwa l-eternità; qatt ma jista’ jgħid fejn tieqaf l-influwenza tiegħu.”
